|
|
|
Het Kapitaal
terug
de mens ondersgeschikt aan de ekonomie Een tentoonstelling over: miljeuverontreiniging woningnood verkeer kinderen biafra latijns amerika gettoos vietnam koude oorlog zuidelijk afraka greikenland studentenprotest INLEIDING De wereld wordt op dit ogenblik gekarakteriseerd door, honger, geweld, oorlog en vernietiging, onderdrukking en uitbuiting. Terwijl daarentegen de mogelijkheden, die de techniek en de wetenschap bieden om een "paradijs op aarde"te creeëren, groter zijn dan ooit. UITBUITING Vaak wordt de elende die er is, gezien als een natuurramp, zoals een aardbeving die plotseling de mensen overvalt. Als men de ellende in de wereld wil bestrijden (voor zover iemand zich daartoe "geroepen" voelt) doet men dit dan ook zoals de gevolgen van een aardbeving bestreden worden: door het incidenteel verzorgen van de gewonden; dus tegen de honger in Biafra wordt geld ingezameld en de luchtvervuiling wordt bestreden met een schonere motor of enkele wetten. Dat in feite deze toestanden geen natuurrampen zijn en achterliggende oorzaken hebben, wordt meestal niet gezien, sterker nog, wordt zodoende ontkend. Waarom is er honger in 2/3 van de wereld? Waarom is er luchtvervuiling? Ogenschijnlijk hebben deze twee vragen niet veel met elkaar te maken. In feite hebben zij eenzelfde antwoord n.l. omdat:
ONDERDRUKKING Natuurlijk is deze uitbuiting en overheersing alleen maar mogelijk als er ook onderdrukking is., anders zouden de uitgebuitenen door een revolutie de uitbuiting opheffen. Uitbuiting en onderdrukking zijn onverbrekeijk met elkaar verbonden. 1. DIRECTE LICHAMELIJKE ONDERDRUKKING Dit is de eenvoudigste en meest grove vorm van onderdrukking. In vele diktaturen die er zijn is deze onderdrukking gemakkelijk aan te tonen: politieke gevangenen en martelingen zijn konkrete uitingen. In de zogenaamde demokratische landen (zoals o.a. Nederland), komt deze vorm van onderdrukking niet zoveel voor. (het politieoptreden tijden demonstraties, en politieke rechtspraak uitgezonderd). Hieruit hoeft niet gekonkludeerd te worden dat deze onderdrukking hier niet voor kan komen. Griekenland was enige jaren geleden ook nog een demokratie en in Amerika worden mensen die zich niet meer laten onderdrukken al neergeschoten (Black Panters). Voorlopig voldoen in Nederland subtielere vormen van onderdrukking. 2 INDIRECTE LICHAMELIJKE ONDERDRUKKING Voorbeelden: kunstmatig in stand gehouden woningnood (zie woningnood), ontslag bij kritiek op bedrijven e.a. 3. DIREKTE GEESTELIJKE ONDERDRUKKING Voorbeelden: censuur, valse berichtgeving, politieke indoktrinatie, verzwijgen van informatie, verschillen in onderwijs. Zo blijkt dat negerkinderen in Amerika minder intelligent zijn dan blanke kinderen. Natuurlijk is dit niet biologisch bepaald maar maatschappelijk. 4.INDIREKTE GEESTELIJKE ONDERDRUKKING. Dit is een van de belangrijkste middelen van de welvarende westerse landen tot onderdrukking. In het kort betekent dit, dat de onderdrukking die in de maatschappij bestaat zich verplaatst naar de geest van het onderdrukte individu en hij dus geen onderdrukking meer ervaart: valse behoeften in de sfeer van konsumptie, overkonsumptie (konsumptie is in geld uit te drukken en daar is dus ekonomisch voordeel mee te doen) en verdringing; deze komen in de plaats voor "echte", natuurlijke behoeften van de mens. Deze onderdrukking begint al vaak in het gezin, waar het kind onderworpen is aan de autoriteit van de ouders, die vaak de natuurlijke behoefte van het kind terugdringen (in de sfeer van "dat hoort niet"). De prestatiemoraal van de kerk, die van de arbeid iets verhevens maakt, i.p.v. iets noodzakelijks en de burgerlijke sexuele moraal remmen ware behoeften, niet omdat ze schadelijk zijn, maar omdat ze niet diensbaar zijn aan ekonomische belangen. Natuurlijk gaat deze ontwrichting van de menselijke geest gepaard met neurose en agressie, die dan ook typische kenmerken van deze welvarende maatschappij zijn. KONKLUSIE Al deze vormen van onderdrukking, samen in dienst van de ekonomische uitbuiting is nu wat vaak "het systeem" genomed wordt. Het is duidelijk dat als alleen de incidentele gevolgen van dit "systeem", zoals honger en oorlog bestreden worden, er geen verzwakking van dit systeem optreedt, maar dat het alleen verfijnd wordt. (geestelijke onderdrukking in plaats van fysieke onderdrukking). Ook is het duidelijk waarom het "paradijs voor allen" niet ontstaat, namelijk omdat dit in strijd is met de ekonomische belangen van enkelen. Wanneer er iets wezenlijks veranderd moet worden, dan zal het systeem zelf afgebroken moeten worden. Maar wanneer het systeem vernietigd moet worden, moet het gekend worden en daartoe is deze tentoonstelling als bijdrage bedoeld. Verantwoordelijk voor deze tentoonstelling is de werkgroep "het kapitaal". van Kinsbergenstraat 37 Eindhoven fotografie: Ton Smeets en Peter van Hest Dommelen top |